چاپ گراوری با عنوان «ویرانه‌های تخت‌جمشید» (Ruins of Persepolis) در سال ۱۷۸۲ میلادی (بیش از ۲۴۰ سال پیش) توسط انتشارات هریسون و شرکا (Harrison & Co.) در شهر لندن منتشر شد.این اثر یکی از نخستین تلاش‌ها برای بازنمایی تصویری محوطه باستانی تخت‌جمشید در منابع اروپایی به‌شمار می‌رود.
در این گراور رنگی، جزییات ستون‌های بلند، بقایای کاخ‌ها و چشم‌انداز کوهستانی اطراف تخت‌جمشید با دقتی چشم‌نواز به تصویر کشیده شده است.
بازنمایی هنرمندان اروپایی از شکوه هخامنشی
بر اساس اطلاعات تاریخی منتشرشده در پایگاه کجارو، این چاپ هنری در اول اکتبر سال ۱۷۸۲ در لندن عرضه شد و در آن زمان، یکی از معدود منابع بصری اروپایی از معماری باشکوه تخت‌جمشید محسوب می‌شد.
با وجود فاصله‌هایی که این اثر با واقعیت تاریخی دارد، «ویرانه‌های تخت‌جمشید» همچنان یکی از قدیمی‌ترین تصاویر رنگی باقیمانده از این محوطه باستانی است که نگاه غرب به تمدن ایران باستان را در قرن هجدهم بازتاب می‌دهد.
جزییات تصویری و عناصر انسانی در اثر
در پیش‌زمینه گراور، چند چهره با پوشش سنتی دیده می‌شوند که حضور انسان در میان ویرانه‌های باستانی را تداعی می‌کند. این ترکیب تصویری، علاوه بر نمایش عظمت معماری هخامنشیان، به نوعی پیوستگی زندگی و فرهنگ ایرانی در دل تاریخ را نیز یادآور می‌شود.
به گفته پژوهشگران هنر، این تصویر از معدود نمونه‌هایی است که در آن، هنرمندان اروپایی کوشیده‌اند میان باستان‌شناسی، زیبایی‌شناسی و روایت فرهنگی پیوند برقرار کنند.
هنرمندان پشت اثر
طبق یادداشت حکاکی روی تصویر، هنرمند طراح با نام Stothard del و حکاک اثر با نام Birrell sculp شناخته می‌شوند. در سنت هنری قرن هجدهم، درج نام طراح و حکاک روی اثر نشانه‌ای از احترام به نقش آنان در خلق و انتقال آثار هنری و تاریخی بود.
این چاپ در واقع بخشی از مجموعه‌ای از تصاویری بود که مکان‌های تاریخی و مناظر مهم جهان را مستندسازی می‌کردند و امروز در میان مجموعه‌داران آثار تاریخی، ارزش فرهنگی و هنری بالایی دارد.
جایگاه این اثر در تاریخ هنر و باستان‌شناسی
چاپ گراوری «ویرانه‌های تخت‌جمشید» نه‌تنها به‌عنوان یک اثر هنری تاریخی شناخته می‌شود، بلکه از منظر مستندسازی تصویری، منبعی ارزشمند برای شناخت نگاه اروپاییان به میراث ایرانی در قرن هجدهم است. این تصویر، پیش از گسترش عکاسی و پیشرفت‌های باستان‌شناسی، یکی از نخستین تلاش‌ها برای ثبت شکوه تخت‌جمشید بود؛ تلاشی که امروز در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی جهان جایگاهی ویژه دارد.